म्याग्दी जिल्ला २०६७ सालमा उपलब्धी सँगै निराशाजनक बन्यो

सन्तोष गौतम

म्याग्दी २०६८ बैसाख ३
देश राजनितिक अस्थिरताको भुमरीमा जुग्रीरहेको अवस्थामा नेपालको म्याग्दी जिल्लाका लागि वर्ष २०६७ विभिन्न उपलब्धीसँगै निराशाजनक बन्यो ।

१७ पटकको निर्वाचन पछि देशमा झलनाथ खनाल प्रधानमन्त्रीमा चुनिएपनि म्याग्दी जिल्लामा भने राजनितिक गतिबिधीले केही सक्रियता पायो । यस बिचमा माओवादी नेता अमिक शेरचन, काँग्रेस नेता गगन थापा, अर्जुननरसींह केसी, बालकृष्ण खाँण, एमाले नेता गणेश तिमिल्सेना लगायतको उपस्थितीमा विभिन्न कार्यक्रम भए । नेपाली काँग्रेसको जिल्ला अधिवेशनबाट रेशम बानिया सभापतिमा निर्वाचित भए भने राष्ट्रिय जनमोर्चाको अधिवेशनबाट जगत बिक अध्यक्ष बने ।

राजनितिक दलका गतिविधीहरू सदरमुकामसँगै गाउँ केन्द्रित भए, शान्ति र संबिधानका विषयको चर्चा गरिएपनि ती कुरा केन्द्रिय स्तरमा पुग्यो पुगेन पत्तै भएन् । वर्षको अन्त्यतिर बाबियाचौरको खुम्याहमा भएको चोरी घटनामा जिल्ला सेक्रेटरी लालु किसानको नाम मुछिएको घटनाले निकै चर्चा पायो । केन्द्रिय राजनितिका सत्ता साझेदार एमाले माओवादीको सम्बन्ध जिल्लामा भने सोही विषयले चिस्यायो । अनुसन्धानकै क्रममा रहेको सो घटनालाई एकाएक चर्चामा ल्याएका प्रहरी नायव उपरिक्षक नवराज भट्ट वर्षको अन्तमा अन्यौलमा परे र आलोचित पनि भए । संविधान निर्माण प्रक्रिया ओझेलमा परेका कारण अन्य ठाउँमा जस्तै म्याग्दीबासी पनि वर्तमान राजनितिक स्थिती प्रती निराश छन् ।

यो वर्ष प्रशासनबाट भने गाउँगाउँमा घुम्ती शिवीर सञ्चालन भएपनि जनताले राहत पाएका छन् । गुर्जा, मुना, लुलाङ, पाखापनी, दग्नाम, शिख, घार जस्ता दुर्गम गाउँमा प्रमुख जिल्ला अधिकारी रामबहादुर कुरुम्वाङको नेतृत्वमा घुम्ती शिवीर स्थापना भएर सरकारी सेवा दिईएको छ ।

प्राकृतीक प्रकोप र दुर्घटनाका कारण म्याग्दीमा ज्यान गुमाउनेको संख्या बढ्यो । भदौ २५ गते राहुघाट नदीमा खसेर गलेश्वरबाट एकै परिवारका दुईजना वेपत्ता भए असोज तेस्रो हप्ता बाँदरजुङ भिरमा तिर्थयात्री बोकेको जिप दुर्घटना हुँदा १४ जनाले ज्यान गुमाए । अनावृष्टि, अतिवृष्टी, असिना, खडेरी जस्ता मौसमी कारणले कृषी क्षेत्र निराशाजनक नभएपनि कृषक उत्साहीत पनि हुन सकेनन् । अनुकुल मौसम, सिचाई सुविधा र जनशक्ति अभावका कारण कृषी उत्पादन घट्दो देखिन्छ । ग्रामिण क्षेत्रका खेतबारी बाँझै बस्न थालेका छन् । प्राकृतीक सुन्दरताले भरिपूर्ण म्याग्दी जिल्लामा पनि पर्यटन वर्षको सुरुवातसँगै पर्यटकीय गतिबिधी बढ्यो । धौलागिरी हिमाल आरोहणको ५० औ वर्षगाँठ पनि धुमधामका साथ सदरमुकाममा मनाईयो तर सम्बन्धित ठाउँलाई छोएन् ।
विकास निर्माणको क्षेत्रमा यो वर्ष ओखरबोट, बरङ्जा, अर्मन, शिख, घार, पाखापानी लगायतको क्षेत्रमा सडक सुबिधा विस्तार भयो । स्थानीयबासी बिकासका कामम सक्रिय बनेका छन् । सरकारी निकायबाट सडकको स्तरबृद्धी गर्ने काम भैरहेको छ । मालढुङ्गा बेनी सडक कालोपत्रे गर्ने कामले तिब्रता पाएको छ भने बेनी दरवाङ र अन्य सडकको स्तरवृद्धी गर्ने काम कछुवाको गतिमा भैरहेको छ ।

बिना सर्वेक्षण जथाभावी सडक निर्माण गर्ने क्रमले प्राकृतीक विपत्ति निम्त्याउन थालेको छ ।  सरकारी तथा गैरसरकारी क्षेत्रबाट स्वास्थ्य, सरसफाई र खानेपानी सम्बन्धि योजना र कार्यक्रम सञ्चालन भइरहेका छन् । दग्नाम, भकिम्ली, दाना, बाबियाचौर, अर्मन र शिख गाविसलाई खुल्ला दिसामुक्त गाविस घोषणा गरिएको छ । शैक्षिक क्षेत्रमा प्रवेशीका परिक्षाको परिक्षाफल उपलब्धीमुलक नभएपनि ग्रामिण क्षेत्रमा उच्च मावि र क्याम्पस खुलेपछि शैक्षिक जागरण बढेको पाईएको छ । दरवाङ, ताकम, बिम लगायतका ग्रामिण क्षेत्रमा तार रहित ईन्टरनेट सेवा विस्तार भयो भने नेपाल टेलीकमले गुणस्तर सुधार्न नसकेपनि अधिकांश गाविसमा मोवाईल सेवा विस्तार गरेको छ ।  

वर्ष २०६७मा म्याग्दीमा वित्तिय क्षेत्रको आकर्षण बढ्यो । सिटिजन्स बैङ्कले बेनीमा शाखा स्थापना गर्योे निलगिरि विकास बैङ्कले भुरुङ तातोपानीमा दोस्रो शाखा स्थापना ग¥यो । गाउँ गाउँमा सहकारी स्थापना भए । ऋण खोज्न साहुकहाँ जानुपर्ने संस्कार परिवर्तन हुन थालेको छ । वित्तिय संस्थाहरूले जिल्लामा निक्षेप संकलन गरेर बाहीर लैजाने गरेको आरोप हटेको छैन् । १ सय ६४ मेघावाटको कालिगण्डकी गर्ज, अपर कालिगण्डकी, मिस्त्री, घाराखोला लगायत जलविद्युत आयोजना निर्माणको चरणमा प्रवेश गरेका छन् । ३० मेघावाट क्षमताको राहुघाट जलविद्युत आयोजनाको निर्माण कार्य सुरु भएको छ ।  निजि क्षेत्रको अगुवाईमा माघ पहिलो साता परम्परालाई निरन्तरता दिदै आर्थिक, साँस्कृतिक र पर्यटन विकासका लागि सडक खाना महोत्सव सञ्चालन भयो । यसैबिचमा जिल्लाका विभिन्न ठाउँमा महोत्सवको तयारी भएको छ भने मेला जात्राले पनि निरन्तरता पाए ।

    २०६७मा म्याग्दीको सुरक्षा सन्तोषजनक मानिएपनि प्रहरीप्रती सर्वसाधारणको गुनासो बढेको छ भने अर्थुङ्गेको ईन्द्रबक्स गणका एक सिपाहीको मृत्युको घटनाले पनि चर्चा पाएको छ । रत्नेचौरका दुई बालीकाको हत्याका आरोपीतलाई २० महिनापछि प्रक्राउ गरेर प्रहरीले कारबाही प्रक्रिया अघि बढायो । अनेकन चुनौती र समस्यासँग संघर्ष गर्दै २०६७ हामीबाट टाढा हुँदैछ । विगतको समिक्षा गर्दै भविष्यप्रती सबै जिम्मेवार बनौ । नववर्ष २०६८ को पावन अवसरमा सुख शान्ति, सम्वृद्धी र सफलताको शुभकामना